تاریخچه شرکت SONY

تاریخچه شرکت سونی: نوآوری، سرگرمی و سلطه بر جهان فناوری

سونی، نامی که در دنیای فناوری و سرگرمی با نوآوری، کیفیت و تجربه‌های پیشرو گره خورده است. این غول ژاپنی از خاکسترهای جنگ جهانی دوم برخاست و با تکیه بر خلاقیت و جسارت بنیان‌گذاران خود، به یکی از تأثیرگذارترین شرکت‌های چندملیتی جهان تبدیل شد. تاریخچه سونی داستانی پر از فراز و نشیب، محصولات انقلابی و ورود به عرصه‌های گوناگون از الکترونیک تا بازی و فیلم و موسیقی است.

تولد از ویرانه‌های جنگ: توکیو تسوشین کوگیو (۱۹۴۶ – ۱۹۵۸)

داستان سونی در ۷ مه ۱۹۴۶، در یک فروشگاه بزرگ آسیب‌دیده از بمباران در منطقه نیهونباشی توکیو آغاز شد. ماسارو ایبوکا، یک مهندس با استعداد، و آکیو موریتا، یک فیزیکدان جوان و باهوش، با سرمایه‌ای اندک (حدود ۱۹۰,۰۰۰ ین) و تنها با حدود ۲۰ کارمند، شرکتی به نام “توکیو تسوشین کوگیو” (Tokyo Tsushin Kogyo K.K.) به معنی “شرکت مهندسی ارتباطات توکیو” را بنیان نهادند. هدف آن‌ها تحقیق، طراحی و ساخت تجهیزات الکترونیکی نوآورانه و کمک به بازسازی ژاپن پس از جنگ بود.

اولین محصول این شرکت یک پلوپز برقی بود که به دلیل مشکلات فنی و عدم استقبال بازار، یک شکست تجاری محسوب می‌شد. اما ایبوکا و موریتا ناامید نشدند. آن‌ها به سرعت مسیر خود را تغییر داده و بر روی تعمیر رادیو و ساخت مبدل‌های موج کوتاه که به رادیوهای موج متوسط امکان دریافت برنامه‌های خارجی را می‌داد، متمرکز شدند. در سال ۱۹۵۰، این شرکت اولین ضبط صوت کاستی ژاپن با نام “Type G” را معرفی کرد. اگرچه این محصول در ابتدا با استقبال گسترده‌ای روبرو نشد، اما با تلاش‌های بازاریابی خلاقانه موریتا، به تدریج جای خود را در بازار باز کرد.

یکی از نقاط عطف اولیه شرکت، کسب مجوز تولید ترانزیستور از شرکت وسترن الکتریک آمریکا در سال ۱۹۵۴ بود. در حالی که اکثر شرکت‌های آمریکایی از ترانزیستور برای مصارف نظامی استفاده می‌کردند، ایبوکا و موریتا پتانسیل آن را در تولید رادیوهای کوچک و قابل حمل دیدند. این تصمیم منجر به تولید اولین رادیو ترانزیستوری موفق تجاری ژاپن، یعنی TR-55، در سال ۱۹۵۵ شد. این محصول نه تنها در ژاپن بلکه در بازارهای جهانی نیز با استقبال خوبی مواجه گشت و نام “توکیو تسوشین کوگیو” را بر سر زبان‌ها انداخت.

تغییر نام به سونی و جهانی شدن (۱۹۵۸ – ۱۹۷۰)

با افزایش صادرات و شناخته شدن محصولات شرکت در سطح بین‌المللی، بنیان‌گذاران به فکر یک نام تجاری ساده‌تر، کوتاه‌تر و قابل تلفظ در همه زبان‌ها افتادند. پس از بررسی گزینه‌های مختلف، آن‌ها نام “سونی” (Sony) را انتخاب کردند. این نام ترکیبی از کلمه لاتین “Sonus” به معنی صدا و اصطلاح انگلیسی “Sonny Boy” بود که در آن زمان در ژاپن برای توصیف جوانان باهوش و خوش آتیه به کار می‌رفت. این نام همچنین تداعی‌کننده کلمات “Sunny” (آفتابی) و “Sound” (صدا) بود. نام شرکت رسماً در ژانویه ۱۹۵۸ به “Sony Corporation” تغییر یافت.

دهه ۱۹۶۰ دوران رشد سریع و ورود سونی به بازارهای جدید بود. در سال ۱۹۶۰، سونی اولین تلویزیون ترانزیستوری قابل حمل جهان (TV8-301) را عرضه کرد. یک سال بعد، در سال ۱۹۶۱، سونی اولین شرکت ژاپنی بود که سهام خود را در بازار بورس نیویورک (به صورت ADR) عرضه کرد که نشان از بلندپروازی‌های جهانی آن داشت. نوآوری‌های مهم دیگر این دهه شامل اولین ضبط صوت ویدیویی ترانزیستوری جهان (CV-2000) در سال ۱۹۶۵ و میکروفون کاندنسر جمع‌وجور و با کارایی بالا بود.

اواخر این دهه شاهد یکی از مهم‌ترین اختراعات سونی بود: تلویزیون رنگی ترینیترون (Trinitron). در سال ۱۹۶۸، سونی از فناوری انقلابی ترینیترون رونمایی کرد که با استفاده از یک تفنگ الکترونی و یک شبکه شکاف‌دار، تصویری بسیار روشن‌تر و واضح‌تر از تلویزیون‌های رنگی متداول آن زمان ارائه می‌داد. تلویزیون‌های ترینیترون به سرعت به موفقیت جهانی دست یافتند و کیفیت تصویر آن‌ها برای سال‌ها معیار صنعت تلویزیون بود. سونی در سال ۱۹۷۳ برای این فناوری، جایزه اِمی (Emmy Award) را دریافت کرد.

عصر طلایی نوآوری: واکمن، دیسکمن و بتامکس (۱۹۷۰ – ۱۹۹۰)

دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ را می‌توان عصر طلایی نوآوری‌های مصرفی سونی نامید. در سال ۱۹۷۱، سونی فرمت ویدئوکاست رنگی U-matic را معرفی کرد که به طور گسترده در صنایع تلویزیونی و تجاری مورد استفاده قرار گرفت.

در سال ۱۹۷۵، سونی فرمت کاست ویدیویی خانگی بتامکس (Betamax) را روانه بازار کرد. اگرچه بتامکس از نظر فنی کیفیت تصویر بهتری نسبت به رقیب خود یعنی VHS (که توسط JVC توسعه داده شده بود) ارائه می‌داد، اما در نهایت در “جنگ فرمت‌های ویدیویی” به دلیل عواملی چون زمان ضبط کوتاه‌تر و استراتژی‌های بازاریابی متفاوت، قافیه را به VHS باخت. با این حال، بتامکس تأثیر قابل توجهی در شکل‌گیری بازار سرگرمی‌های خانگی داشت.

اما بدون شک، یکی از نمادین‌ترین و تأثیرگذارترین محصولات سونی در این دوران، واکمن (Walkman) بود. در سال ۱۹۷۹، آکیو موریتا با الهام از تمایل مردم به گوش دادن به موسیقی در حین حرکت، ایده ساخت یک پخش‌کننده کاست قابل حمل و شخصی را مطرح کرد. اولین مدل واکمن (TPS-L2) انقلابی در نحوه مصرف موسیقی ایجاد کرد و به پدیده‌ای فرهنگی در سراسر جهان تبدیل شد. این دستگاه کوچک و سبک به افراد اجازه می‌داد موسیقی مورد علاقه خود را در هر زمان و مکانی به صورت خصوصی گوش دهند.

موفقیت واکمن با معرفی دیسکمن (Discman) در سال ۱۹۸۴ ادامه یافت. D-50 اولین پخش‌کننده سی‌دی قابل حمل جهان بود که تجربه شنیدن موسیقی با کیفیت دیجیتال را برای همگان فراهم ساخت. سونی همچنین در سال ۱۹۸۲ با همکاری فیلیپس، اولین سی‌دی پلیر جهان (CDP-101) را معرفی کرده بود و نقش مهمی در توسعه و ترویج فرمت دیسک فشرده (CD) ایفا کرد.

در دهه ۱۹۸۰، سونی همچنین با محصولاتی مانند دوربین فیلم‌برداری Handycam (که فیلم‌برداری را برای عموم مردم آسان‌تر کرد)، کامپیوترهای شخصی (مانند سری MSX) و دستگاه‌های پخش فلاپی دیسک ۳.۵ اینچی (که به یک استاندارد صنعتی تبدیل شد) به تنوع‌بخشی به سبد محصولات خود ادامه داد.

ورود به دنیای سرگرمی و بازی: پلی‌استیشن و سونی پیکچرز (۱۹۹۰ – ۲۰۰۰)

دهه ۱۹۹۰ شاهد ورود قدرتمند سونی به دو حوزه بسیار مهم سرگرمی یعنی صنعت فیلم و بازی‌های ویدیویی بود. در سال ۱۹۸۹، سونی شرکت فیلم‌سازی آمریکایی Columbia Pictures Entertainment را به مبلغ ۳.۴ میلیارد دلار خریداری کرد. این خرید که شامل استودیوهای فیلم‌سازی کلمبیا و ترای‌استار و همچنین کتابخانه بزرگی از فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی بود، جنجال زیادی به پا کرد اما نشان‌دهنده عزم سونی برای تبدیل شدن به یک غول سرگرمی جهانی بود. این مجموعه بعدها در سال ۱۹۹۱ به Sony Pictures Entertainment تغییر نام داد. سونی همچنین در سال ۱۹۸۸ شرکت CBS Records را خریداری کرده بود که بعداً به Sony Music Entertainment تغییر نام یافت و جایگاه این شرکت را در صنعت موسیقی نیز مستحکم کرد.

اما شاید بزرگترین قمار و موفقیت سونی در این دهه، ورود به بازار کنسول‌های بازی بود. پس از شکست همکاری با نینتندو برای ساخت یک افزونه سی‌دی رام برای کنسول Super Nintendo، سونی تصمیم گرفت کنسول بازی خود را توسعه دهد. نتیجه این تلاش، عرضه پلی‌استیشن (PlayStation) در دسامبر ۱۹۹۴ در ژاپن بود. پلی‌استیشن با گرافیک سه‌بعدی پیشرفته، استفاده از سی‌دی به جای کارتریج (که امکان ساخت بازی‌های بزرگتر و با میان‌پرده‌های سینمایی را فراهم می‌کرد) و بازاریابی هوشمندانه، به سرعت به موفقیت چشمگیری دست یافت و سلطه چندین ساله نینتندو و سگا بر بازار کنسول‌ها را به چالش کشید. پلی‌استیشن به یکی از پرفروش‌ترین کنسول‌های تاریخ تبدیل شد و راه را برای نسل‌های بعدی این برند محبوب هموار کرد.

نوآوری‌های دیگر سونی در این دهه شامل دوربین‌های دیجیتال سایبرشات (Cyber-shot)، لپ‌تاپ‌های VAIO (که با طراحی زیبا و امکانات چندرسانه‌ای شناخته می‌شدند) و در اواخر دهه، سگ رباتیک AIBO در سال ۱۹۹۹ بود که توجه زیادی را به خود جلب کرد و نشان‌دهنده علاقه سونی به حوزه رباتیک و هوش مصنوعی بود.

عصر دیجیتال، چالش‌ها و تحولات جدید (۲۰۰۰ – تاکنون)

با ورود به قرن بیست و یکم، سونی با چالش‌های جدیدی از جمله رقابت فزاینده از سوی شرکت‌های کره‌ای مانند سامسونگ و ال‌جی، ظهور غول‌های فناوری جدید و تغییرات سریع در الگوهای مصرف مواجه شد.

در حوزه بازی، سونی با عرضه پلی‌استیشن ۲ (۲۰۰۰)، پلی‌استیشن ۳ (۲۰۰۶)، پلی‌استیشن ۴ (۲۰۱۳) و پلی‌استیشن ۵ (۲۰۲۰) به موفقیت‌های خود ادامه داد. پلی‌استیشن ۲ با فروش بیش از ۱۵۵ میلیون دستگاه، پرفروش‌ترین کنسول بازی تاریخ لقب گرفت. هر نسل از پلی‌استیشن با بهبودهای سخت‌افزاری، قابلیت‌های آنلاین گسترده‌تر و کتابخانه‌ای قوی از بازی‌های انحصاری و تردپارتی، جایگاه سونی را به عنوان یکی از رهبران اصلی صنعت بازی تثبیت کرد. برای تقویت بخش بازی‌های خود، سونی استودیوهای بازی‌سازی متعددی از جمله Naughty Dog، Insomniac Games، Sucker Punch Productions، Guerrilla Games و Bungie را خریداری یا تأسیس کرد.

در بازار تلویزیون، سونی با معرفی برند براویا (Bravia) و تمرکز بر فناوری‌های نمایش پیشرفته مانند LCD، LED، OLED و کیفیت تصویر 4K و 8K به رقابت ادامه داد. همچنین، در زمینه دوربین‌های دیجیتال، سری دوربین‌های بدون آینه آلفا (Alpha) با سنسورهای پیشرفته و قابلیت‌های حرفه‌ای، مورد استقبال عکاسان و فیلم‌سازان قرار گرفت.

سونی در بازار تلفن‌های همراه نیز با همکاری اریکسون تحت نام تجاری “Sony Ericsson” حضور داشت و پس از خرید کامل سهام اریکسون، گوشی‌های هوشمند خود را تحت برند اکسپریا (Xperia) عرضه کرد. اگرچه گوشی‌های اکسپریا همواره به خاطر کیفیت دوربین و نمایشگر مورد تحسین قرار گرفته‌اند، اما رقابت در این بازار بسیار شدید بوده است.

در طول این سال‌ها، سونی چندین دوره بازسازی و تجدید ساختار را برای بهبود سودآوری و تمرکز بر کسب‌وکارهای کلیدی خود پشت سر گذاشته است. سر هاوارد استرینگر در سال ۲۰۰۵ به عنوان اولین مدیرعامل غیر ژاپنی سونی منصوب شد و تلاش کرد تا همکاری بین بخش‌های مختلف شرکت را افزایش دهد. پس از او، کازو هیرای و سپس کنیچیرو یوشیدا هدایت این شرکت را بر عهده گرفتند.

وضعیت کنونی و چشم‌انداز آینده

امروزه، شرکت سونی یک مجموعه عظیم و متنوع است که در حوزه‌های گوناگونی از جمله خدمات بازی و شبکه (Game & Network Services)، موسیقی، فیلم، محصولات و راهکارهای سرگرمی، فناوری و خدمات (Entertainment, Technology & Services – شامل تلویزیون، دوربین، تجهیزات صوتی و موبایل)، راهکارهای تصویربرداری و حسگر و خدمات مالی فعالیت می‌کند.

بخش بازی (پلی‌استیشن) همچنان یکی از موتورهای اصلی رشد و سودآوری سونی است. این شرکت همچنین سرمایه‌گذاری زیادی در زمینه تولید محتوای سرگرمی (فیلم، سریال و موسیقی) و توسعه فناوری‌های نوظهور مانند واقعیت مجازی (PlayStation VR)، هوش مصنوعی و رایانش ابری انجام می‌دهد. استراتژی آینده سونی شامل گسترش برند پلی‌استیشن به پلتفرم‌های دیگر مانند کامپیوترهای شخصی و موبایل، و همچنین تقویت خدمات اشتراکی خود است.

با وجود چالش‌هایی مانند کمبود جهانی تراشه که بر تولید پلی‌استیشن ۵ تأثیر گذاشت و رقابت مداوم در تمام بخش‌ها، سونی با تکیه بر میراث غنی نوآوری، برند قدرتمند و تعهد به کیفیت، همچنان به عنوان یکی از بازیگران اصلی در صحنه جهانی فناوری و سرگرمی باقی مانده است و به شکل‌دهی آینده این صنایع ادامه می‌دهد. داستان سونی، داستان تلاش بی‌وقفه برای “فراتر رفتن از مرزهای نوآوری و غنی‌سازی زندگی مردم” است.